ZORLU BİR DEĞİŞİM OLDU. SkyNews’in siyasi editörü Faysal İslam, canlı yayında Brexit yanlısı Muhafazakar bir milletvekiliyle yaptığı konuşmayı anlatıyordu. “Ona dedim ki: ‘Plan nerede? Şimdi Brexit planını görebilir miyiz?’ [The MP replied:] Plan yok. Ayrılma kampanyasının Brexit sonrası bir planı yok… 10 Numara’nın bir planı olmalıydı.’” Kamera, yüzünde korku kovalayan sunucu Anna Botting’e geçti. “Aslında buna ne diyeceğimi bilmiyorum,” diye yanıtladı masaya bakarak. Sonra reklam arası verdi.
Gözleri şiş David Cameron’ın Downing Caddesi 10 numaranın önünde belirip istifasını duyurmasının üzerinden altmış saat geçti. Pound düştü. Yatırım kararları askıya alınmış; firmalar zaten operasyonlarını denizaşırı ülkelere taşımaktan bahsediyor. İngiltere’nin AB Komiseri istifa etti. Hassas siyasi eylemler – Chilcot raporunun yayınlanması, yeni bir Londra havaalanı pistine ilişkin kararlar ve İngiltere’nin nükleer caydırıcılığının yenilenmesi – ufukta beliriyor. Avrupalı liderler kıta toplantısı hakkında mekik dokuyor ve bundan sonra ne yapılacağını tartışıyorlar. Britanya’ya daha yakın olanlar, Londra’dan tartışmaları nasıl faydalı bir şekilde etkileyebileceklerine dair işaretler arıyorlar. Evde artan kanıtlar, göçmenlere yönelik ırkçı ve yabancı düşmanı saldırılarda bir artış olduğunu gösteriyor. İskoçya yeni bir bağımsızlık referandumuna gidiyor. Kuzey İrlanda’nın barış anlaşması pamuk ipliğine bağlı olabilir.
Ancak İngiliz siyasetinin tepesinde, bir boşluk genişliyor. Telefonlar çalıyor ama kimse açmıyor.
Bay Cameron Cuma sabahından beri hiçbir şey söylemedi. Maliye Bakanı George Osborne sessiz kaldı. (Bugün öğleden sonra birkaç danışmanına yarın piyasalar açılmadan önce açıklama yapıp yapmayacağını sormak için mesaj attım. Bunu yazarken hiçbir yanıt almadım.) Westminster’daki ve medyadaki başbakanın sadık müttefikleri büyük ölçüde sessiz.
Cuma günü Oy Verme karargahından gelen kül rengi suratlı, mırıldanan açıklamaların yanı sıra, Boris Johnson ve Michael Gove de ilgi odağından kaçtılar; Bay Johnson, 26 Haziran’da Oxford yakınlarındaki evinde, yaklaşmakta olan liderlik teklifi hakkında konuşulduğuna inanılan dostları ve müttefikleriyle buluşacak. Bundan sonra ne olması gerektiğine dair en ufak bir fikri yok gibi görünüyor. Bugün Bay Gove’nin karısı, “akıllı insanların” “tavsiyelerini ve uzmanlıklarını ödünç vermeleri” umudunu Facebook’a adadı. Ve Bay Johnson’ın kız kardeşi Rachel tweet attı: “Herkes ‘biz şu an bulunduğumuz yerdeyiz’ diyor ama kimsenin bunun nerede olduğuna dair en ufak bir fikri yok gibi görünüyor.”
Normalde muhalefet boşluktan faydalanabilir: hükümeti harekete geçmeye çağırmak, kendi önerilerini sunmak, bir çerçeve oluşturmak. Ancak İşçi Partisi, partinin işe yaramaz lideri Jeremy Corbyn’e karşı planlı bir darbe girişimi gibi görünen bu öğleden sonra istifa eden bir gölge bakanlar geçit töreniyle kendi içine döndü. Partinin genel başkan yardımcısı Tom Watson’ın yarınki bir toplantıda Corbyn’i istifaya çağırması bekleniyor. Perşembe günkü oylamanın ardından istikrar ve liderliğe duyulan ihtiyaç konusunda partinin söyleyecek çok az şeyi var.
Hiç kimse öne çıkıp güvence sunabilecek durumda görünmüyor. Brexit’in nasıl olması gerektiği konusunda fikir ayrılığına düşen Ayrılanlar, bir yol belirlemenin kendi sorumlulukları olduğunu düşünmüyor. Bunun 10 Numaraya düştüğünü düşünüyorlar (kamuoyunun önüne çıktıkları yerlerde, çoğunlukla referandumu kazandıkları taahhütleri iptal etmek için olmuştur). Ancak 10 Numara, bu olasılık için çok az planlama yapmış gibi görünüyor. Gelişmekte olan kaos tarafından büyülenmiş görünüyor; Brexit destekçilerinin yanıtlanmamış sorularına yanıtlar formüle etme konusunda isteksiz. Bay Cameron’un 24 Haziran’da istifa etme kararını açıklarken yardımcılarına söylediği gibi: “Bütün bu zor işleri neden ben yapayım?”
Bu bir süre devam edebilir. Muhafazakar liderlik yarışı en azından Ekim başına kadar, belki daha uzun sürecek. İşçi Partisi’nin yeni bir şefi olana kadar neredeyse bu kadar uzun olabilir ve o zaman bile o bir bekçi olabilir. Yeni başbakan genel seçim çağrısı yapabilir. İngiltere’nin şu anda onu yutan sayısız krizle başa çıkabilecek bir lidere sahip olması yarım yıldan fazla olabilir.
Ülkenin böyle bir zamanı yok. Angela Merkel de dahil olmak üzere kıtadaki İngiliz taraftarlarının sabırlı olma iddialarına rağmen, İngiltere’nin Lizbon Antlaşması’nın 50. Maddesini derhal harekete geçirerek iki yıldan fazla sürmeyecek çıkış müzakerelerini başlatma ısrarı sertleşiyor. Yakında bir fikir birliği olabilir. İngiltere, Brexit’in neye benzemesi gerektiğine veya müzakere yetkisine dair net bir fikri olmayan topal ördek lideri altında müzakerelere itilebilir. Tüm bunlar, yoğunlaşan ekonomik kargaşanın ve Britanya sokaklarında giderek çirkinleşen bölünmelerin olduğu bir arka plana karşı. Ülke bir fırtınaya doğru gidiyor. Ve direksiyonda kimse yok.
Devamını oku